Zeugma nedir?
Zeugma nedir? Zeugma çeşitleri nelerdir? English literary terms sözlüğüne hoş geldiniz.
Zeugma nedir?
Zeugma terim anlamı:
Zeugma, bir deyim ya da sözcüğün, bazen mecaz anlamı ile bazen ise tamamen farklı anlamlar ile aynı cümlenin farklı bölümlerinde kullanıldığı, bazen de tek bir sözcüğün genellikle bir fiil ya da sıfatın cümle içerisinde birden fazla isimle ilişkilendirilerek kullanıldığı. söz sanatına verilen isimdir. Zeugma tanımı, çoğunlukça dil bilimciler tarafından benzerliğinden dolayı “syllepsis” ile karıştırılmakta ve uzun zamandır “zeugma” teriminin kullanımı ve tanımı ile ilgili süregelen bir tartışma yaşanmaktadır. Bu nedenle zeugma teriminden sonra literary terms sözlüğümüzden syllepsis terimini de incelemenizi tavsiye ediyoruz.
Zeugma ne demek?
Zeugma sözlük anlamı:
Zeugma Türkçe’ de aynı kelimenin, cümle içerisinde iki farklı yerde farklı anlamlarda kullanılması anlamına geliyor. Ancak bu tanım, yukarıdaki terim anlamını tam olarak karşılamamaktadır.
Zeugma kullanımı
- In rhetoric, zeugma and syllepsis are figures of speech in which one single phrase or word joins different parts of a sentence.
- There are well known four types of zeugma according to definitions.
ZEUGMA TÜRLERİ VE ÖRNEKLERİ
TYPE 1
Grammatical syllepsis de denilebilen bu zeugma tipinde tek bir sözcük bir cümlenin iki farklı kısmıyla ilişkilendirilerek kullanılır ancak bu sözcüğümüz yapısal ya da anlamsal olarak cümlenin yalnızca bir kısmı ile uyumludur. İngilizce olarak bu durumu şu şekilde açıklayabiliriz; “where a single word is used in relation to two other parts of a sentence although the word grammatically or logically applies to only one.”
Bu ayrıntıya dikkat edelim lütfen!
By definition, grammatical syllepsis will often be grammatically “incorrect” according to traditional grammatical rules.
- “He works his work, I mine” (Tennyson, “Ulysses”). Bu örnekte görüldüğü gibi “work” fiili sonuna “s” eki alarak “I” zamiri ile uyumsuzluk yaratmaktadır. ” He works his work, and I work mine”
TYPE 2
Bu sefer de tek bir sözcük kullanılıyor with two other parts of a sentence, Ancak şuna dikkat etmemiz lazım; it must be understood in different meanings . Bu zeugma çeşidinin type 1′ den farkı; burada aynı sözcüğün tek bir kere kullanılarak iki farklı anlamı olmasıdır. Type 1 de ise aynı anlamda kullanıyor ancak gramatic bir uyumsuzluğumuz vardı. Lütfen örneğimizi inceleyelim.
- “He took his hat and his leave.” Gördüğünüz gibi dil bilgisel açıdan herhangi bir hata yoktur. Öte yandan “take” fiili şapka gibi bir isim ile kullanıldığında “giyinmek” anlamına gelirken, sıradan bir nesne ile kullanıldığında orjinal anlamı olan “almak” anlamına gelmektedir.
- Bu örneğe dikkat edelim lütfen; “The boy swallowed milk and kisses,”
Bir fiilin anlamı onu takip eden isime göre değiştiği zaman, ilk isim her zaman standart olan genel anlamı üzerine yüklenirken, ardından gelen isim ise daha az kullanılan ve söz sanatlarına giren -figurative meanings anlamları üzerine yüklenir.
Zeugma nedir?
TYPE 3
Bu çeşit bir zeugma tanımına Chris Baldick tarafından The Oxford Dictionary of Literary Terms sözlüğünde ve Samuel Johnson tarafından yazılan 18th-century A Dictionary of the English Language sözlüğünde yer verilmiştir. Buna göre zeugma, daha geniş bir tanımlama ile içinde parallelism ve ellipsis barındırarak cümlenin iki veya daha fazla kısmının tek bir sözcük ile kontrol edilmesi olarak tanımlanmaktadır.
- Örneğin; “Lust conquered shame; audacity, fear; madness, reason.”
Cümlemizin doğal kullanımı oysa ki; “Lust conquered shame, audacity conquered fear, and madness conquered reason.” şeklinde olmalıydı. Burada cümlemiz üç paralel cümlecikten oluşmaktadır ve görüldüğü gibi her bir cümle “subject, verb, object.” şeklinde belirli bir sırayı takip etmektedir. The verb “conquered” is a common element in each clause. The zeugma is created by removing the second and third instances of “conquered”. Removing words that still can be understood by the context of the remaining words is ellipsis.
- Histories make men wise; poets, witty; the mathematics, subtle; natural philosophy, deep; moral, grave; logic and rhetoric, able to contend. (Francis Bacon).
The more usual way of phrasing this would be “Histories make men wise, poets make them witty, the mathematics make them subtle, natural philosophy makes them deep, moral [philosophy] makes them grave, and logic and rhetoric make them able to contend.”
Zeugma ne demek?
TYPE 4
Özel bir semantic syllepsis ise when a word or phrase is used both in its figurative and literal sense at the same time. Bu duruma 2010 yılında Rihanna tarafından seslendirilen “What’s My Name?” şarkısından şu dizeleri örnek gösterebiliriz “Okay, away we go / Only thing we have on is the radio.”
Zeugma Mini Quiz
Zeugma nedir yazımızı okuduktan sonra ilginizi çekebilecek bir yazı > Bildungsroman nedir?
References:
- Wikipedia
- https://natureofwriting.com
- https://www.researchgate.net
- http://www.victorianweb.org
- https://docs.lib.purdue.edu
- The Norton Anthology of English Literature. 7th edition. Volume 1. New York: Norton, 2000. 2944-61. 2 Vol
